Juli/Augustus 2019
‘Slecht onderhoud zie je gelijk terug op de energierekening’
Martin Hoekstra, algemeen directeur ST/Warmte in Nieuwkoop
De verf op de deurposten is nog nat. Krap twee weken geleden verhuisde het Nieuwkoopse installatiebedrijf ST/Warmte van Energieweg 34 naar nummer 43. Vanuit het nieuwe pand kan Martin Hoekstra bij de oude locatie naar binnen kijken. Het werd daar te klein, verklaart de directeur. ‘De laatste vijf jaar zijn we gigantisch gegroeid. Vorig jaar alleen al meer dan 35 procent. Hoe? We hebben bijtijds voorgesorteerd op duurzame installaties. Nu komen er zelfs aanvragen voor pv-installaties en warmtepompen binnen uit Heerlen en Groningen. Bizar.’
Meer werk vraagt om meer ruimte. Vandaar de verhuizing naar de overkant van de weg. Hoekstra is trots op de prestaties van zijn bedrijf en medewerkers. Een mooie nieuwe kantine, spreekkamer, kantoor en een grote hal voor de vaste voorraad en tijdelijke opslag van installaties. Hij toont pallets vol pv-panelen, een paar warmtepompen die deze week geplaatst gaan worden én nog een flinke hoek met ‘standaard’-cv-ketels. Met die cv-ketels is de vader van Martin Hoekstra destijds begonnen, samen met een compagnon. De beginletters van beide voornamen (Stefan en Tjeerd) zijn nog terug te vinden in de bedrijfsnaam: ST/Warmte. In 1993 nam Martin de plek in van de compagnon en vanaf 2007 staat hij alleen aan het roer. ‘Ik ben geschoold als bedrijfskundige en heb gaandeweg via cursussen de technische lacunes ingevuld. Ondertussen loop ik al zo lang mee dat techniek een tweede natuur is geworden. En gelukkig kan ik voor de nodige verdieping altijd terugvallen op mijn team. Dat geeft mij de mogelijkheid om juist over de grenzen van het bedrijf heen te kijken; richting kansen en mogelijkheden. En die zag ik in duurzame installaties en het onderhoud daarvan.’ Die toekomstgerichte visie van Hoekstra heeft het bedrijf geen windeieren gelegd. ST/Warmte telt nu vijftien medewerkers en groeit nog steeds.
Wat is voor jou de charme van duurzame installaties?
‘Ik nam in 2008 deel aan een bijeenkomst van Uneto-VNI-vakgroep Klimaat en Duurzaamheid en kwam zo in contact met de bijbehorende installaties en enthousiaste techneuten. Een heel interessante tak van sport! Neem bijvoorbeeld de warmtepomp. Naast warmtecomfort voegt het iets toe aan de oplossing van een groot maatschappelijk probleem. Dat vind ik mooi. En belangrijk.’
‘Natuurlijk redden we er de wereld niet mee, maar als ons bedrijf op lokaal niveau een verschil kan maken, doen we dat graag. We richtten ons daarbij uitsluitend op de lucht-waterwarmtepompen. We moeten nu eenmaal zo circulair mogelijk aan de gang en met duurzame installaties is veel oplosbaar. Het heeft geen zin om in cynisme te blijven hangen.’
‘Ik wacht met smart op innovaties die de plaatsingstijd van warmtepompen verkorten’
Dus iedereen aan de warmtepomp?
‘Zo simpel is het ook weer niet. In de nieuwbouw en bestaande bouw zijn er zeker veel mogelijkheden, maar het is niet zo dat we klakkeloos overal een warmtepomp kunnen plaatsen. Soms zijn de klanten er wel aan toe, maar hun woning nog niet. Een huis moet bijvoorbeeld eerst goed geïsoleerd zijn voordat de stap naar full electric kan worden gemaakt. Vooraf zijn dus sowieso meerdere onderzoeken en gesprekken nodig. Gemiddeld bedraagt het adviestraject zo’n veertien maanden; vanaf de klantvraag tot daadwerkelijke installatie. Dat is best een lange spanningsboog. Heel anders dan bij een cv. Die bestel je vandaag en wordt morgen geplaatst. En alhoewel veel mogelijk is, blijft een gangbare cv soms de beste oplossing. Zo eerlijk ben ik ook. Net zoals een vliegtuig voorlopig gewoon op kerosine zal vliegen.’
Gaat het wel lukken voor 2050?
‘Ook dat wordt lastig. Er zijn wel steeds meer klanten die beseffen dat ze met duurzame installaties op de lange termijn het goedkoopst uit zijn. En met alle aandacht voor het klimaat vinden ze groene comfort en energie erg interessant. Toch moet er nog veel gebeuren voordat iedereen van het gas af is. Wat zal het zijn, zo’n 8 miljoen woningen verduurzamen in 8.000 dagen?’ ‘Als je beseft dat de installatie van één warmtepomp vijf mandagen kost, dan begrijp je dat we het met de huidige capaciteit en oplossingen nog niet gaan redden. Want dat is voor installateurs de grootste drempel: arbeid. Een warmtepomp is loodzwaar, die moet je met een aantal man plaatsen, en vervolgens nog koppelen aan het buitendeel. Nogmaals, een cv werkt veel makkelijker; die kun je in je eentje op een middag installeren. Ik wacht dus met smart op innovaties die de plaatsingstijd verkorten. En misschien komen er voor 2050 ook nog wel nieuwe technieken op de markt; waterstof bijvoorbeeld.’
Is er bij de klant voldoende draagvlak voor periodiek onderhoud?
‘Waar we vroeger cv’s met onderhoudscontract verkochten, doen we nu hetzelfde met pv-panelen en warmtepompen. Dat doen niet alle collega’s en ook klanten zien soms de noodzaak niet echt. Een warmtepomp wordt vaak beschouwd als een soort koelkast. Zolang er niks lekt, zal het wel goed gaan. Totdat ze de energierekening zien! Dan hangen ze aan de telefoon.’ ‘Dat willen we ondervangen door vooraf het belang van onderhoud te benadrukken. De invulling van die dienst is heel anders dan bij een cv, waarbij het redelijk duidelijk is wat je moet doen. Het is een systeem met bewegende delen, branders en gastechniek, dat je puntsgewijs naloopt. De klant ziet ook dat je de installatie schoonmaakt en eventueel wat onderdelen vervangt.’ ‘Bij pv-installaties en warmtepompen is het meer een kwestie van data uitlezen. Dat hoeft geeneens op locatie plaats te vinden. Voor de klant is dat soms raar. Eng ook, want data zijn privacygevoelig en dat een installateur op afstand contact kan maken met je huis, wordt soms als onwenselijk ervaren. Maar die kant gaan we wel op. Bij pv is het eigenlijk al standaard, bij warmtepompen nog wat complexer. Je hebt veel verschillende merken en systemen waardoor niet alle software koppelbaar is. Dus vooralsnog zit de installateur vaak met zijn tablet naast de installatie en leest zo de instellingen uit. Zonder vieze handen te krijgen.’
Wat zijn de zwakke plekken van een warmtepompsysteem?
‘Of een duurzame installatie goed werkt, hangt ook in grote mate af van het gebruikersgedrag. Wanneer de bewoner bijvoorbeeld steeds weer die nachtverlaging instelt, zal het systeem niet zo duurzaam werken als voorgespiegeld. De klant wijst dan naar de installatie, terwijl die prima functioneert. Wat trouwens wel opvalt, is dat als er een kleine fout optreedt, deze gelijk duidelijk merkbaar is. Een cv kan met z’n 30 kWh vermogen aan alle kanten rammelen en toch nog een huis netjes verwarmen.’ ‘De marges van een warmtepomp zijn veel kleiner. Afwijkingen worden heel snel ontdekt. Als ie een jaar niet lekker draait, kost dat geld. Dat maakt de klant kritischer. Voor ons betekent dat ook een andere benadering van het onderhoud; meer aan de voorkant en meer in samenspraak met de gebruiker. En daar hebben we dan weer die data voor nodig, zodat je samen met de klant oorzaak en gevolg kunt vaststellen.’
‘Wat we twee jaar geleden in een heel jaar aan pv plaatsten, doen we nu in twee weken’
Wat kan de sector daarvan leren?
‘Dat we meer aandacht moeten geven aan monitoren en het tussentijds bijsturen van installaties. Ze zijn hartstikke veilig, dus daar hoeft periodiek onderhoud zich minder op te richten. Het gaat nu vooral om het halen van de beloofde prestaties. Dat is leidend voor het succes. Kijk maar naar de huidige discussies aan de klimaattafels, dat de door installateurs berekende resultaten niet worden gehaald. Dat maakt mensen argwanend en huiverig om te investeren in duurzaamheid. Zonde, want het werkt wel. Mits de instellingen en voorwaarden goed nageleefd worden. Het is de rol van de installateur om daarop toe te zien. Door zowel vooraf als tijdens het gebruik te adviseren. Dat vraagt om een ander type monteur en dus om een andere opleidingsstructuur. Er moet onder meer nadrukkelijker worden gewerkt aan de communicatieve vaardigheden van mensen. Vooralsnog vind ik dat een ondergeschoven kindje.’
Welke kansen zie je nog?
‘Meer bedrijven zouden duurzame installaties serieus moeten nemen. Als ik nu zie dat er bij ons aanvragen uit Limburg binnenkomen, denk ik: hebben ze daar geen gespecialiseerde bedrijven? En dus niet alleen het plaatsen, maar juist ook het onderhoud goed regelen. Bijvoorbeeld door het te combineren met ventilatiesystemen. Zo verlaag je de kosten en de drempel voor klanten.’ ‘En dan is er nog de IT-uitdaging. Grote bedrijven werken al met digitale platforms voor verzamelde data. Een universeel compatibel systeem waarop iedereen kan aansluiten, zou mooi zijn. Kansen genoeg dus.’
En voor ST/Warmte?
‘Het is een gunstig ondernemersklimaat. Neem het aandeel pv; wat we twee jaar geleden in een heel jaar plaatsten, doen we nu in twee weken. Toch zijn we ook voorzichtig, want wat als de overheid zich terugtrekt of de salderingsregeling stopt? De markt kan dan zomaar stagneren. Die gedachte remt mij. Op dit moment hebben we eigenlijk nog vier man extra personeel nodig. In plaats van vaste aanstellingen, kies ik toch voor wat minder beschikbare mensen in de planning. Wel zo veilig.’
Naam: |
Martin Hoekstra |
Geboortejaar: |
1970 |
Bedrijf: |
ST/Warmte |
Woonplaats: |
Nieuwkoop |
Privé: |
Getrouwd met Oresta, drie kinderen (19,18,14) |
Hobby’s: |
Hardlopen, tennis, dit jaar de marathon van Rotterdam gelopen. |
Tekst: Jojanneke Rodenburg
Fotografie: Arno Massee
Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.